Kürt Klip Anlayışı – 2

Kürt Klip Anlayışı-1 başlıklı yazısı için başta Papua Yeni Gine’li dostlarımdan sonrada tüm fizikçilerden özür diliyorum,çünkü sürtünme kuvvetini es geçmişim.Fizikle uğraşanlar daha iyi bilecektir, Sürtünme kuvveti denen meret; sürtünen “yüzeylerin cinsine bağlıdır”.Ve cisme etkiyen sürtünme kuvveti “yüzeylerin cinsine göre de” değişir..Anlaşılan o ki sürtünmesiz yüzeylerden sesleniyoruz birbirimize..Yüzeyin yüzeyselliğinde altımızda siyah poşetlerle kayıyoruz..(maddi durumları iyi olanlarda migros poşeti kullanılıyor)..En son kliplerin genelinin şarkı sözlerine çekildiğini söylemiştim.Bu anlayış zarar veriyor.Bu anlayış bir klipte en çok beklenen yaratıcı unsura ket vurmadan başka bir şey değildir.Örneğin Roj wê bê klibinde,roj wê bê denildiğinde hemen ekranda bir güneş doğuyor..Bunun gibi onlarca yüzlerce örnek var.Genel gözlemlerimde bunu defalarca gördüm..Tabi kimseden kalkıp, Pink Floyd gibi eğitimi kıyma makinesinde tek tek biçilen öğrencilerin aslında birer duvar olduğunu anlatan güzellikte bir iş beklemiyorum şahsen..…Mmc’de dönen Hozan Dino’nun Lê Dayê klibi üzerinden de başka bir klip anlayışımıza değinmek istiyorum.Sanırım bu şarkıya çekilen orijinal klip değil.Sadece oluşturulmuş bir kompozisyon..Ama değineceğim konu da zaten bu işin odak noktasına dair..Lê dayê ez gerilla me denir ve ekrana hoopp gerillalar doluşur.Gerçekten bu bir başarı mıdır? Şöyle iki üç kromozomu eksik olan birini getirin ve “Lê dayê ez gerilla me” sözünü söyleyin.Yine aklında gerilla canlanır.Çünkü söz açık ve net.Dolambaç bir anlatım yok.Ama milyonlarca insana açıkça tembellik-aptallık arası bir duygu ajitesi de veriliyor.Bunun medyatik kuramı budur.Bir duyguyu doğrudan vermek marifet değildir.Verirseniz de manası kalmamıştır.Güvercin yumurtasına eliniz değerse,annesi bir daha yanaşmaz o yumurtaya,terk eder yavrusunu.Bir anlamı kalmamıştır artık..Kawis Axa’nın Genç Xelil’de anlattığı trajedinin bir aşk olduğunu sanırsanız,elbette sadece gözleri değil,yüreği de kör ve dargın kalacaktır Kawis Axa’nın.Hem de sonsuza dek..Şarkıyı söyleyen kişi bir sözde asıl neye vurgu yapmak istediğini bilir ama ona ruh verip görüntüye döken adam da bir zahmet az kafa yorsun.Kalkıp amele mantığından şarkıya klip çekerseniz,sahibi de bir daha yanaşmaz.Yanaşmamalı..Kürt parçalarının temel metaforik öğeleri olan aşk-Kürdistan-dağ-toplumsal bağ-anane-ulusallık kavramları birbiri üzerinden iş görüyor.Az kafa yorulursa anlaşılır ki asıl sevgili Kürdistan’dır,asıl ulaşılmak istenen çeşme kenarında ki yar değil de özgürlüktür.Yada yüreği yangın yeri bir annedir..Klipler konusunda gerillalara büyük haksızlık yapıldığını düşünüyorum.Olur olmaz her klibe gerillalardan görüntü eklemek saçmalığın daniskasıdır.X kişisi albüm yapar,albümde bir parça siyasidir.Hemen ona bir klip çekilir ve klipte ulusal değerlerimize ait semboller bolca yer alır.Bu birazda albüm satmanın bir taktiği oldu son yıllarda..Millet’te bakıyor klibe,hmm güzelmiş diyor ve alıyor.Ama meğerse o parça dışında geriye kalan parçalar fos.Etten püften şeylerden bahs eden,manda yuva yapmış söğüt dalına patentli sözler..Kalkıp doğrudan gerillaların yüzlerini kullanmak birazda kolaya kaçmak değil midir?Çok yurtsever duygularla yapılmış olabilir.Çok içten yapılmıştır,bunlara lafım yok.Benim kast ettiğim işin biçimsel ve Sezar-hak motifine dair.Bir şarkıda da dediği gibi “peki gerillalar olmasaydı” ?..Gerillada bugün klip üretiyor.Ve kendi görüntülerini kullanmak elbette onların hakkıdır.Ki çok güzelde kullanıyorlar..Örnek vermek gerekirse; Awazê Çîya grubunun “Xezal” parçası sizi ters köşe yapar.Geleneksel ve klasik Kürt müziği arasında mükemmel geçiş formları sunuyor.Demek estetik bir şey üretmek için illa world music’in arkanızda olması gerekmiyor.Yada Robert Rodrigez’ın kamerasal aklı..Akıl hastanesinde geçen bir örnekte verirsek daha pekişir ne demek istediğim.Hastalara kaşık,fincan ve kova verilip su dolu küvetin nasıl boşaltılması gerektiği sorunsalı üzerine normal bir aklın elbet kova ile yapılmalı demesi üzerine doktorun “hayır en makul çözüm küvetin tıpasını çekmektir” demesi de bize sunulan seçenekler dışında illa bir şeylerin var olduğu ve bunun da çok uzakta olmadığını anlamamız gerektiğidir.
Şayet şarkı sözlerinde ülke sevgisi yada gerillasal bir durum söz konusu ise bunun duyguları elli ton perspektiften verilebilir.Çünkü bugün,uçan kartal da,dağın kendisi de,karın içinde açan berfin de açık-seçik bir gerilla hatırlayıcısıdır.Onları hemen verir,yansıtır.Ben bu klipte özlemi anlattım demenin manası yok artık günümüzde..Özlemi anne üstünden vermek herkesin aklına gelir,mühim olan birinin kalkıp özlemi birinin en sevinçli ve bir şeyi hatırlanmayacak anda akla düşmekle eşdeğer yüreğe düşen ikilemin resmini çekmek..Gerillalara ciddi anlamda haksızlık yapıldığını düşünüyorum bu konuda.Kendilerinden artık klip,albüm ve film bekler olduk.Metropoller/Bizler bu konuda bir vicdan muhasebesi yapmalı kanımca.Gerilanın sırtından açık açık geçinmenin ilericiliğe değil toplumsal gericiliğe kucak açtığını çekirdekçi Misto bile size anlatabilir....Bu yazıda değineceğim ikinci bir mevzu da,Gün Tv ekolü adını verdiğim klip anlayışı.En başta söyleyeyim,Gün Tv’nin başta Amed olmak üzere halkın üzerindeki etkisi ve yayın politikasını takdir eden biriyim.İyi yada kötü;seviyoruz kendilerini.Her gece gün radyo ile uyuyan biriyim.(sanal reklam uygulaması)Son birkaç yıldır gün tv de ilginç bir tekniğe girdi.Gerçi daha önce de vardı ama asıl patlama onlarla oldu.Miting,yürüyüş,dağ,çiçek,eylemler,etkinlik vs. görüntüleri eşliğinde slayt hazırlar gibi klip tadı veren şeyleri ekranda sanatçıların parçalarına uydurarak ve kendisini de bir yada iki kez göstererek bir eser ortaya çıkarmak.Ee açıkçası düşündüğümüz vakit ZeleMele’nin savana parçası arkasına ne atarsanız çok iyi gidecektir.Gün Tv atarda biz beğenmez miyiz..Bölge halkı da böyle şeyleri beğendi.Dikkat ettim bizim evde de gün açık iken izliyoruz böle klipleri,annem kardeşlerim pür dikkat bir sonra gelecek olan görüntüleri bekliyor.Hele bir yürüyüş esnasında kendileri de klipte çıkmışlarsa,off off değme keyfime.Bir akrabamda gün tv’nin bir klibine yakalanmıştı.Şöyle 3 saniye kadar görünüyordu.Yanılmıyorsam bu klibi bi 35 yıl daha izleyecektir en güzelinden.Çok sevinmişti..…Yine yanlış hatırlamıyorsam kardeş türkülerin katıldığı bir programda sunucu şöyle demişti “sizin parçanıza hazırladığımız klibi size gösterelim,umarım beğenirsiniz” ..Anlayacağımız çok çalışma yaptı gün tv...İşin doğrusu bu tarz bir görsellik anlayışı da yanlış.Demek ki arz talep meselesinde ciddi sorunlarımız var.Bu işin bir yönü.Zamanında televole programları çok eleştirilirken;verilen öz savunma hep şu idi: Madem beğenmiyorlarsa izlemesinler.Neden izliyorlar?Evet bir taraftan da izliyoruz.Çünkü alternatifini yaratamıyoruz.Yaratmıyor bu işle uğraşan arkadaşlar……Kafka der ki “ iyi,bir yönüyle de rahatsız edicidir “ ..Evet öyledir.Ama biz daha iyi’ye bile ulaşamamışken söylediklerimiz “rahatsız etmesin..rahatsızlıkta iyidir.Kafka diyor..ben değil..…